Een groot werkpunt bij vele adviesraden is de ‘gebrekkige’ samenstelling. De meeste raden vormen geen afspiegeling van de samenleving: weinig jonge leden, vooral vertegenwoordigers uit het verenigingsleven, weinig minderheden of kwetsbare groepen… Vaak zijn het ook overbevraagde vrijwilligers uit het verenigingsleven.

Tegelijk stellen we vast dat langlopende inzet in onze samenleving plaats maakt voor vormen van tijdelijk engagement: mensen doen alleen mee wanneer ze tijd hebben of rond een bepaald thema of dossier dat hen prikkelt. Anderen zien meer in actief zelf dingen doen, in plaats van wachten op inspraak in het beleid.

Anderzijds tellen deze raden vaak toch een kern van geëngageerde leden met heel wat nuttige ervaring, kennis en een breed lokaal netwerk. Vraag: Hoe kunnen we dit potentieel beter benutten? Al bestaat er waarschijnlijk niet één oplossing.

Relevante adviesraden

Nu bestaan de meeste raden – ruw geschetst – uit een bestuur en uit een algemene vergadering. Vooral die algemene vergadering speelt vaak een passieve rol.

Vertrek van een stevige kern. Vele raden tellen een aantal voortrekkers met veel ervaring en terreinkennis, die kunnen vooruitblikken op het lokale beleid. Vandaag heet dat het bestuur of ‘dagelijks bestuur’.

Breek de structuren open. De meeste raden zijn geen fora voor brede participatie. Hun klassieke vergaderstijl en -agenda is niet uitnodigend. Waarom geen thema-vergadering houden waarbij ook buitenstaanders worden betrokken? Waarom geen open vergadering of stadsgesprek waar ook individuen buitenstaanders kwesties kunnen signaleren? Of een open werkgroep waarvoor men ook mensen aanspreekt met een specifieke kennis of ervaring? Of een digitaal forum of ideeënbus? 

Heb daarbij aandacht voor een diverser bereik. Vraag jezelf af wie er niet mee rond de tafel zit? Welke mening horen wij nooit? Blijven er deelgemeenten of bepaalde maatschappelijke groepen steeds afwezig? De raden kunnen dan actief zoeken naar deze ‘profielen’. (zie ook verder)

Zoek samenwerking met andere raden. Misschien zit de diversiteit wel in andere raden: jongeren, ouderen… Een gezamenlijke reflectie met jeugd- of seniorenraad kan zinvol zijn. Vele raden weten in feite amper waar hun collega-raden in de gemeente mee bezig zijn. Uitwisseling van agenda’s (meer dan verslagen) is een eerste stap. Een regelmatige ontmoeting kan ook een oplossing zijn. Een gezamenlijke reflectie of werkgroep rond een bepaalde kwestie kan ook zinvol zijn: Wat denken ouderen over mobiliteit? Wat vinden de organisaties uit de welzijnsraad over drempels tot cultuurparticipatie?

Diverse betrokkenheid

Onze samenleving is superdivers geworden, maar onze adviesraden niet. Zij hebben weinig aandacht voor (amper aanwezige) specifieke doelgroepen als mensen met een migratieachtergrond, met een handicap, in armoede,… Werken aan diversiteit is niet eenvoudig. Enkele tips:

Zoek ‘vindplaatsgericht’.  Stap zelf naar de doelgroep. Neem deel aan een van hun activiteiten. Stel je adviesraad voor op hun vergadering. Organiseer een informele, leuke kennismaking.

Nodig tijdelijk en nadrukkelijk uit: Nodig vertegenwoordigers van doelgroepen uit voor een bepaalde kwestie of werkgroep. Wat is hun visie? Doe een bijzondere inspanning om die personen te betrekken . .

Spreek gericht sleutelfiguren of bevoorrechte getuigen aan: Sommige groepen krijg je moeilijk mee aan tafel, maar misschien lukt het wel om één vertegenwoordiger te overtuigen.

Kijk bij andere raden:  Misschien vind je de doelgroep in een collega-adviesraad; bv. mensen met een handicap in een lokale welzijnsraad. Dan is uitwisseling met die raad een nuttige stap.

Geef nieuwkomers een echte rol en invloed: Vraag actief naar hun inbreng . Laat ze niet alleen meepraten over ‘klassieke’ agendapunten. Laat ze mee de agenda bepalen.

Vertrek vanuit een positieve ingesteldheid: Zeg ‘ja’ tegen geïnteresseerde personen en geen ‘ja, maar’ op basis van (al dan niet juist) ingeschatte beperkingen van nieuwkomers op vlak van taal, kennis,…

Nog extra info over diversiteit en adviesraden lees je op de Changemakers-website – een project van het Minderhedenforum.